Đã tìm ra phân tử điều khiển quá trình lão hóa

Một nghiên cứu mới tại Đại học Y khoa Hàn Quốc đang định hình lại cách chúng ta hiểu về lão hóa: đó không chỉ là kết quả của sự hao mòn theo thời gian, mà còn là quá trình truyền tín hiệu có thể kiểm soát được. Trung tâm của phát hiện này là ReHMGB1 - một loại protein có khả năng lan truyền quá trình lão hóa từ tế bào này sang tế bào khác thông qua máu.

Lâu nay, lão hóa được xem là hiện tượng xảy ra riêng lẻ ở từng tế bào. Tuy nhiên, các nhà khoa học Hàn Quốc đã phát hiện rằng ReHMGB1 - một dạng đặc biệt của protein HMGB1 - có thể đóng vai trò như “sứ giả phân tử”, mang tín hiệu lão hóa lan rộng từ một nhóm tế bào tổn thương đến các cơ quan khác trong cơ thể.

Thử nghiệm trên tế bào người và chuột cho thấy, khi ReHMGB1 xuất hiện, tế bào nhanh chóng biểu hiện các dấu hiệu lão hóa: dừng phân chia, gia tăng gen tuổi tác (như p16, p21) và phóng thích các yếu tố viêm như interleukin-6. Đặc biệt, chuột con được tiêm ReHMGB1 cho thấy tình trạng lão hóa sớm ở cơ, gan và các mô khác, trong khi chuột già có nồng độ protein này cao hơn đáng kể.

Không dừng lại ở việc xác định vai trò của ReHMGB1, nhóm nghiên cứu còn thử nghiệm khả năng ngăn chặn nó. Bằng cách tiêm kháng thể trung hòa protein này vào chuột già, họ quan sát thấy sự cải thiện rõ rệt: cơ bắp tái tạo tốt hơn, sức mạnh và sức bền tăng lên, đồng thời giảm đáng kể số lượng tế bào lão hóa.

Cơ chế được làm rõ: ReHMGB1 hoạt động bằng cách gắn vào thụ thể RAGE trên màng tế bào, từ đó kích hoạt các con đường tín hiệu viêm JAK/STAT và NF-κB - hai yếu tố thúc đẩy quá trình lão hóa và suy giảm mô. Việc ức chế thụ thể hoặc con đường này đều giúp làm chậm tổn thương tế bào.
Dù kết quả đầy hứa hẹn, việc ứng dụng trên người vẫn còn là thách thức. ReHMGB1 không ổn định trong máu và rất khó nhắm mục tiêu chính xác. Hơn nữa, protein này còn đảm nhiệm nhiều vai trò thiết yếu trong cơ thể nên bất kỳ can thiệp nào cũng cần đảm bảo độ an toàn cao và tránh gây rối loạn sinh lý.

Tuy nhiên, nghiên cứu này đã đặt nền móng cho một xu hướng công nghệ mới trong y học: can thiệp vào tín hiệu sinh học để kiểm soát lão hóa ở cấp độ hệ thống. Thay vì chỉ kéo dài tuổi thọ từng bộ phận, các nhà khoa học có thể hướng tới các liệu pháp giúp làm chậm quá trình suy thoái toàn cơ thể - một cách chủ động và có chiến lược.

Phát hiện về ReHMGB1 cho thấy lão hóa không phải là tiến trình cố định mà là một quá trình có thể điều chỉnh được. Đây chính là cơ hội để phát triển các công nghệ sinh học mới - từ thuốc sinh học, kháng thể đến liệu pháp gen - nhằm kiểm soát “đồng hồ sinh học” của con người.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học Metabolism và được xem là bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu hướng tới mục tiêu kéo dài tuổi thọ khỏe mạnh. Trong tương lai, thay vì chống chọi với tuổi già, con người có thể chủ động “làm chậm thời gian” - không bằng mỹ phẩm hay thực phẩm chức năng, mà bằng chính công nghệ sinh học tiên tiến.

Nguồn: Zmescience