Phát triển măng vót Sơn Tây theo chuỗi giá trị

Măng vót Sơn Tây thoát nguy cơ mai một, vươn lên thành sản phẩm đặc trưng nhờ sản xuất gắn với chuỗi giá trị, vừa nâng cao năng suất, vừa đa dạng hóa sản phẩm và xây dựng thương hiệu.
Măng của cây vót – một loại tre nứa, từ lâu đã trở thành đặc sản nổi tiếng, hấp dẫn du khách của đồng bào Ca Dong ở Sơn Tây, Quảng Ngãi. Những cánh rừng vót là nguồn sinh kế của người dân, đồng thời là nét đặc trưng của núi rừng nơi đây. Tuy nhiên, việc khai thác chỉ dựa vào tập quán hái lượm tự nhiên, không kèm theo chăm sóc và phục hồi khiến diện tích rừng vót ngày một thu hẹp. Từ khoảng 1.000 ha tập trung chủ yếu ở các xã Sơn Liên, Sơn Bua, Sơn Long, mỗi năm diện tích này lại bị thu hẹp dần do phá rừng trồng keo, mì.
 
Trước thực trạng đó, Sở KH&CN Quảng Ngãi đã giao UBND huyện Sơn Tây thực hiện dự án “Ứng dụng khoa học công nghệ khai thác, phát triển sản phẩm măng vót theo chuỗi giá trị ở các huyện miền núi tỉnh Quảng Ngãi”, với sự hỗ trợ của Trường Đại học Nông lâm – Đại học Huế.
 
Cụ thể, Dự án đã xây dựng mô hình cải tạo, thâm canh 10 ha măng vót ở xã Sơn Liên, vừa tạo sinh kế cho 10 hộ dân, vừa góp phần bảo vệ rừng tự nhiên. Nhờ áp dụng đồng bộ kỹ thuật từ khâu giống, trồng, chăm sóc đến thu hoạch và chế biến, ngay từ năm đầu, năng suất măng vót trong mô hình đạt khoảng 6,7 tấn/ha, cao gấp 2,3 lần so với ngoài mô hình, thường chỉ đạt trung bình 2,9 tấn/ha, giúp thu nhập tăng gần gấp đôi. Khi được chế biến thành măng muối chua, măng dầm tỏi ớt, măng sấy khô hút chân không, mỗi hecta vót còn mang lại thêm gần 370 triệu đồng giá trị gia tăng.
Bên cạnh hiệu quả kinh tế, Dự án còn đem lại tác động xã hội như tạo việc làm, giảm nghèo, tận dụng thời gian nhàn rỗi của người dân, nâng cao kỹ năng sản xuất cho người dân.
 
Sự liên kết từ canh tác đến tiêu thụ cũng thay đổi nhận thức của người dân về sản xuất nông nghiệp. Thay vì phụ thuộc vào thị trường tự do bấp bênh, sản phẩm măng vót nay có chuỗi giá trị rõ ràng, được các doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu.
 
Đặc biệt, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã chấp thuận cho phép UBND huyện Sơn Tây sử dụng tên địa danh “Sơn Tây – Quảng Ngãi” và xác nhận bản đồ khu vực địa lý để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận “Măng vót Sơn Tây – Quảng Ngãi”, tạo lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm.
 
Với ưu thế là cây trồng giúp tăng độ che phủ rừng, giảm xói mòn, cải tạo đất và cho thu hoạch ổn định, măng vót đang được định hướng trở thành cây trồng chủ lực, thay thế dần những mô hình sản xuất giá trị thấp. Dự án thành công không chỉ khôi phục một đặc sản của núi rừng, mà còn đặt nền tảng cho phát triển kinh tế bền vững, gắn bảo tồn thiên nhiên với sinh kế của cộng đồng.
 
Tin đăng KH&PT số 1358 (số 34/2025)
 
Nguồn: khoahocphattrien.vn