Nhân giống dược liệu làm cây cảnh

Ba loại cây dược liệu quý vừa có giá trị thẩm mỹ, vừa mang công dụng đối với sức khỏe - gồm cúc hoa vàng, kim ngân hoa và nghệ sen - được nghiên cứu nhân giống, thuần hóa và trồng trong chậu kiểng nhằm đáp ứng nhu cầu mới của người tiêu dùng.
Sa Đéc (Đồng Tháp) từ lâu đã được biết đến như “thủ phủ hoa kiểng” của miền Tây, nơi những bàn tay khéo léo của nông dân tạo nên thương hiệu đặc sắc cho vùng đất này. Tuy nhiên, người tiêu dùng ngày nay đòi hỏi nhiều hơn: sản phẩm phải độc đáo, mang tính khác biệt và có thêm những giá trị gia tăng vượt ngoài vẻ đẹp thuần túy.
 
Trước thực tế đó, Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm tỉnh Đồng Tháp đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng chậu một số cây dược liệu làm kiểng tại TP Sa Đéc”.
 
Đề tài lựa chọn ba loại cây dược liệu quý vừa có giá trị thẩm mỹ, vừa mang công dụng đối với sức khỏe - gồm cúc hoa vàng, kim ngân hoa và nghệ sen - để nghiên cứu nhân giống, thuần hóa và trồng chậu. Trong đó, cúc hoa vàng thường được dùng làm trà thanh nhiệt, an thần và hỗ trợ bảo vệ mắt. Kim ngân hoa nổi tiếng với công dụng thanh nhiệt, giải độc, kháng viêm. Nghệ sen chứa hoạt chất curcumin có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, bảo vệ gan và chống viêm.
Theo kết quả nghiên cứu, cả ba loại cây đều thích nghi tốt với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tại Sa Đéc. Đặc biệt, phương pháp nuôi cấy mô, được áp dụng để nhân giống cúc hoa vàng và nghệ sen, giúp tạo ra nguồn giống sạch bệnh, đồng đều. Nhờ phương pháp nuôi cấy mô, việc nhân giống cây nghệ sen đã không còn tình trạng hệ số nhân thấp và củ giống dễ bị thối - một vấn đề lớn khi nhân giống đại trà từ củ trong phương pháp truyền thống.
 
Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu đã xây dựng được quy trình trồng chậu tối ưu về giá thể, phân bón, ánh sáng và chế độ tưới nước, đảm bảo cây sinh trưởng bền vững, giữ được vẻ đẹp vốn có và phát huy dược tính.
 
Thực tế triển khai mô hình sản xuất thử nghiệm cho thấy, cây nghệ sen có tiềm năng kinh tế rất rõ rệt. Giá bán mỗi chậu nghệ sen dao động 80.000 – 120.000 đồng, có thời điểm lên đến 190.000 đồng, trong khi nhiều loại hoa kiểng phổ biến trên thị trường như vạn thọ, cúc mâm xôi hay dạ yến thảo chỉ ở mức 30.000 – 60.000 đồng/chậu. Người tiêu dùng sẵn sàng chi nhiều tiền hơn bởi nghệ sen vừa là cây cảnh độc đáo, vừa có giá trị dược liệu, có thể sử dụng trong chăm sóc sức khỏe.
 
Tính toán hiệu quả kinh tế cũng cho thấy tỷ suất lợi nhuận của cúc hoa vàng đạt hơn 42%, kim ngân hoa đạt 50%, riêng nghệ sen vượt trội với mức 120% - so với hoa kiểng thông thường thường chỉ dao động quanh 15 – 25%.
 
Đề tài đã được Sở KH&CN Đồng Tháp nghiệm thu với đánh giá cao về tính mới, tính ứng dụng và khả năng nhân rộng. Không dừng lại ở giá trị trồng chậu, các giống dược liệu này còn có thể mở rộng sang hướng chiết xuất hoạt chất, phục vụ ngành dược, tạo chuỗi giá trị rộng hơn và bền vững hơn.
 
Tin đăng KH&PT số 1359 (số 35/2025)
 
Nguồn: Khoahocphattrien.vn